Ze staat iedere dag tegen een uur of vijf voor mijn huis. Het kruidenvrouwtje. In een mooie kabaja en sarong. Haar haren samengebonden in een ouderwets Indonesisch knotje. Op haar rug een enorme rieten mand met plastic flessen. De inhoud varieert van donkergeel tot ondefinieerbaar kleurloos. In haar hand een plastic, blauw emmertje, waarin kleine glaasjes zitten, voor de medicinale drankjes.De beloftes van het medicijnvrouwtje zijn groot: van ongesteld zijn zonder pijn, tot gewichtsverlies en fantastische seks. Van een mooie witte huid en glanzende haren tot een goede adem. Voor ieder pijntje, een drankje, een jamu.
De drankjes maakt ze thuis. In haar kleine huisje. Met achter de enige zit/slaapkamer een klein, benauwd keukentje, slecht verlicht door een peertje. Op het houtvuur een enorme pan, waar een dikke rookwolk boven hangt. In het water in de pan gaan koenjit, gember, citroengras en andere kruiden. En geheime ingrediënten. De jamu-vrouw is niet gek natuurlijk, de exacte samenstelling van haar medicijnen geeft ze niet prijs.
Iedere namiddag loopt ze door mijn buurt, waar ze vaste adresjes bezoekt. De zware mand heeft ze op haar rug gebonden met een doek, een slendang. Zo een waarin vroeger haar kinderen zaten.
Ook is ze iedere middag in het speeltuintje te vinden. Ze hurkt neer en wacht geduldig op klandizie. Haar drankjes vinden gretig aftrek. Kindermeisjes, koks, moeders, bewakers en tuinmannen. Wanneer het jamu-vrouwtje verschijnt, stopt iedereen even met zingen, spelen, schommelen en glijden. Als een ware cocktailober mixt de vrouw haar drankjes.
Zelf heb ik ook ooit een jamu genomen, om af te vallen. Een vriendin zwoer erbij. Onder het mom van baat het niet, dan schaadt het niet, waagde ik het erop. Het drankje had een donkerbruine kleur en werd aangelengd met water uit een fles. Ik moest eerst een drankje snel achterover slaan en kreeg direct een ander drankje om er de bittere smaak mee weg te spoelen. Vervolgens kreeg ik hartkloppingen, voelde me misselijk en had diarree. Veel at ik die avond niet. Dus het hielp wel een beetje om af te vallen.
Veel mensen drinken iedere dag een jamu, bang als ze zijn ernstig ziek te worden als ze het niet doen. Of enorm in lichaamsomvang toe te nemen. Of om nooit meer seks te hebben. Maar gezien de onbekende ingrediënten weet niemand eigenlijk wat hij slikt. Er is geen keuringsdienst van waren die de medicinale drankjes controleert.
Ook voor kinderen zijn er speciale drankjes. Om beter te slapen en om de eetlust te bevorderen. Het kruidenvrouwtje heeft aan mijn kindermeisje een goede klant. Iedere dag koopt zij een jamu, voor haarzelf. Ooit heeft ze wel geprobeerd er mijn kinderen een te geven, maar dat zag ik niet zitten. Dus neemt ze de drankjes maar zelf; de ene dag tegen ongesteldheidpijn, de andere dag gewoon omdat het in haar ogen gezond is.
Vandaag is mijn babysitter al naar huis, ik sta in de keuken en gebaar naar de jamu-vrouw dat ze door kan lopen. Ze glimlacht, naar mij, denk ik. Dan zie ik plotseling mijn vierjarig zoontje tussen de spijlen van het witte hek kruipen. De jamu-vrouw schenkt een geelachtige drab in een glaasje. Als een vaste klant drinkt mijn zoontje het goedje. Ik snel naar buiten. Net te laat, het glaasje is leeg. De vrouw vraagt 20 cent aan mij en beantwoordt mijn paniekerige reactie met een glimlach. Mijn zoontje kijkt mij geruststellend aan en mompelt iets van 'bijna iedere dag' en 'gezond voor mij'.
Deze column is in de laatste week van januari in de GPD-kranten verschenen.
